1.2 Układ okresowy - pierwiastki

Dzisiaj będzie kontynuacja grupy postów o Układzie okresowym (pierwszy wpis możenie znaleźć tutaj - 1.1 Układ okresowy - grupy i okresy) i omówię "skład" tablicy, czyli po prostu pierwiastki.

Na pewno zauważyłeś, że różnie pierwiastki układu okresowego są zaznaczone innymi kolorami:
* niebieski - metale
* różowy - półmetale
* czerwony - niemetale
* żółty - gazy szlachetne, należące do niemetali

Pierwsza wymieniona przeze mnie grupa to metale i charakteryzuję się ona:
* wysoką temperaturą wrzenia i topnienia
* większość w temperaturze pokojowej to ciała stałe. Wyjątkiem jest rtęć - jest cieczą i już w temperaturze 25C paruje
* wolne elektrony w sieci krystalicznej (siec krystaliczna to specjalne ułożenie atomów w cząsteczce, aby była zachowana symetria i uporządkowanie dalekiego zasięgu)
* bardzo dobre przewodnictwo elektryczne (jest to związane z wolnymi elektronami w sieci)
* dobrze przewodnictwo ciepła
* połyskliwa powierzchnia w stanie stałym
* zdolność tworzenia związków kompleksowych
* bezwonność

Kolejną grupą są niemetale:
* mogą być gazami w formie cząsteczkowej: O2,  N2, F2, Cl2, H2
* występują w formie ciepłej, np: Br2
* formy stałe: I2, C, P
* niższe temperatury topnienia i wrzenia niż metale o zbliżonych masach atomowych (dzięki czemu wiele z nich jest w temperaturze pokojowej cieczami lub gazami)
* słabe przewodnictwo cieplne i elektryczne (są izolatorami)
* wysoka elektroujemność (miara przyciągania elektronów przez atom pierwiastka, który tworzy związek chemiczny; wartość tablicowa używana przy ogniwach - określanie co jest katodą, a co anodą)
* tlenki mają właściwości kwasowe (po połączeniu takiego tlenku z wodą powstaje kwas)

Gazy szlachetne - niemetale: Mimo, iż należą do niemetali to różnią się one swoimi właściwościami:
* bezbarwne, bezwonne gazy
* niskie temperatury wrzenia i topnienia
* w pełni zapełnione powłoki - brak wolnych elektronów
* nierozpuszczalne w wodzie
* bardzo mało reaktywne - Hel symbol He i Neon (Ne) nie tworzą żadnych związków chemicznych (ścisły związek z brakiem swobodnych elektronów)
* emitują światło widzialne w silnym polu elektrostatycznym i pod wpływem wyładowań elektrycznych

 

Ostatnia grupa - półmetale (półprzewodniki). Jak pewnie się domyślacie mają one właściwości pomiędzy metalami, a nie metalami (patrz. powyżej).

Cechy wspólne z metalami:

* połyskliwa powierzchnia w stanie stałym

* wysoka temperatura wrzenia i topnienia

* zdolne do tworzenia związków kompleksowych

Cechy wspólne z niemetalami:

* słabe przewodnictwo elektryczne i cieplne (gorsze niż metale, lepsze niż niemetale)

* zdolność do tworzenia kwasów

Co oznaczają liczby przy każdym pierwiastku w układzie okresowym?

Powyżej zamieściłam obrazek przedstawiający pierwiastek o symbolu Br, czyli Brom (leżący w 17 grupie i 4 okresie).
Na schemacie możecie zobaczyć:
* liczbę atomową Z (według rosnącej liczy atomowej jest poukładana Tablica Wernera) - określa ile jest protonów + w jądrze i elektronów - na powłokach, w tym przypadku jest po 35
* masa atomowa/liczba atomowa A - wagą danego pierwiastka podawana w u (unitach) lub g/mol; określa skład jądra atomowego (sumaryczną liczbę protonów i neutronów - nukleon)
* symbol - przeważnie jest to skrót od łacińskiej nazwy pierwiastka
* nazwa - to chyba jasne :)
* wartościowość - wszystkie możliwe stopnie utlenienia danego pierwiastka

Jak policzyć liczbę elektronów (-), protonów (+) i neutronów (0)?

Powyższy schemat pomoże w oznaczenie liczby elektronów, protonów i neutronów.

Liczba masowa A określa sumę protonów i neutronów
Liczba atomowa Z określa liczbę protonów i elektronów, czyli:

liczba elektronów = liczba protonów = Z (liczba atomowa)
liczba neutronów = A - liczba protonów = A - Z

Przykładowe pierwiastki:

W celu utrwalenia materiału z ostatnich dwóch lekcji spróbujcie zrobić poniższe zadania:
1. Podaj nazwę, grupę, okres, rodzaj (metal, niemetal, półmetal, gaz szlachetny), liczbę atomową, liczbę masową, ilość protonów (+), neutronów(0) i elektronów (-) podanych pierwiastków: Na, Co, Sr, Ar, C oraz Al

2. Określ, który pierwiastek z pary pierwiastków ma większy promień atomowy i większą energię jonizacji
* Ca i Ni
* Sb i P
* Xe i He
* Ba i Bi

Mam nadzieję, że wszystko jasno wytłumaczyłam, ale jeśli uważasz, że jeszcze czegoś nie rozumiesz napisz w komentarzu o tym. Również czekam na wszystkie inne Wasze uwagi.

Zapraszam :)