1.1 Układ okresowy - grupy i okresy

Przypominam o zagadce, którą znajdziecie TUTAJ. Jutro oficjalnie wstawię rozwiązanie, więc macie jeszcze jeden dzień na wymyślenie poprawnej odpowiedzi. Do dzieła!

Dziś chciałabym poruszyć najbardziej podstawowy temat w chemii, czyli wszystko o układzie okresowym.

W powszechnym rozumienie przyjęło się, że synonimem układu okresowego jest tablica Mendelejewa, lecz nic bardziej mylnego, ponieważ obecnie posługujemy się tablicą Wernera - taka mała ciekawostka. Jeżeli chcecie więcej dowiedzieć się na ten temat to piszcie o tym w komentarzach lub polecajcie bloga.

 Zacznijmy od tego co to właściwie jest układ okresowy?
Układ okresowy lub inaczej tablica Wernera to zbiór wszystkich pierwiastków chemicznych, uporządkowanych na zasadzie rosnącej liczby atomowej. 


Jak widzicie na poniższym obrazku układ okresowy składa się z 18 grup (kolumny tabeli - pion) oraz z 7 okresów (wiersze tabeli - poziom)

Grupy - pionowe kolumny w układzie okresowym. Wyróżniamy dwa rodzaje grup: główne (nr. 1,2 oraz 13-18) i podoczne (nr. 3-12). Grupa określa:
* ilość elektronów na ostatnich powłokach
* "rodzinę pierwiastków" - pierwiastki z tej samej grupy, mają podobne właściwości
* promień atomowy - maleje wraz ze wzrostem grupy. Największy promień maja pierwiastki z 1 grupy, najmniejszy z 18.
*energia jonizacji (najmniejsza ilość energii potrzebna do przeniesienia atomu) - energia rośnie wraz ze wzrostem grupy, co jest ściśle związane z promieniem atomowym (patrz. punkt powyżej). Im większy promień (pierwsze grupy układu okresowego) tym jest łatwiej oderwać elektron od atomu, ponieważ wtedy jest mniejsza siła elektrostatyczna, która wywoływana jest przez jądro i przyciąga do niego elektrony.
 

Dla ułatwienia zależności między promieniem atomowy, a energią jonizacji poniżej zamieściłam schemat tylko dla grup układu okresowego.

 
Oprócz numerowania używa się również nazewnictw grup. Nazwa powstaje od pierwszego pierwiastka w danej grupie - wyjątkiem jest grupa 1. są to litowce (drugi pierwiastek w tej grupie), a nie wodorowce. Spowodowane jest to dużą odmiennością wodoru (symbol H) od rodziny litowców (pozostałych pierwiastków w grupie).

• Grupa 1 (IA, IA) - litowce (metale alkaliczne)
• Grupa 2 (IIA, IIA) - berylowce
• Grupa 3 (IIIA, IIIB) - skandowce
• Grupa 4 (IVA, IVB) - tytanowce
• Grupa 5 (VA, VB) - wanadowce
• Grupa 6 (VIA, VIB) - chromowce
• Grupa 7 (VIIA, VIIB) - manganowce
• Grupa 8 (VIII, VIIIB) - żelazowce
• Grupa 9 (VIII, VIIIB) - kobaltowce
• Grupa 10 (VIII, VIIIB) - niklowce
• Grupa 11 (IB, IB) - miedziowce
• Grupa 12 (IIB, IB) - cynkowce
• Grupa 13 (IIIB, IIIA) - borowce
• Grupa 14 (IVB, IVA) - węglowce
• Grupa 15 (VB, VA) - azotowce
• Grupa 16 (VIB, VIA) - tlenowce (chalkogeny)
• Grupa 17 (VIIB, VIIA) - fluorowce (chlorowce, halogeny)
• Grupa 18 (0, 0) - gazy szlachetne (helowce)

Okres - poziome rzędy w tabeli. Określa:
* ilość powłok elektronowych (K, L, M, N, O, P, Q)
* promień atomowy - rośnie wraz ze wzrostem okresu.  Największy promień mają pierwiastki okresu 7, a najmniejszy okresu 1.
* energia jonizacji - maleje wraz ze wzrostem okresu, zależność silnie związana z promieniem atomowym (patrz powyżej w części o grupie). Największą energię jonizacji mają pierwiastki 1 okresu, a najmniejszą 7 okresu.

Podobnie jak przy opisywaniu grup w układzie okresowym sporządziłam schemat obrazujący zależność w okresach miedzy promieniem, a energią jonizacji.

Mam nadzieję, że wszystko do tej pory jest zrozumiałe, a jeżeli nie to proszę o komentarz.
Zapraszam do czytania bloga.